26 kwietnia do Kodeksu pracy wchodzą liczne zmiany, m.in. dwudniowy urlop z powodu „siły wyższej”, pięć dni bezpłatnego urlopu opiekuńczego w roku czy możliwość wnioskowania o umowę na czas nieokreślony.

2 dni lub 16 godzin wolnego w roku z powodu sił wyższej: pracownik będzie miał prawo zgłosić wolne z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli jest niezbędna natychmiastowa obecność pracownika. Przy niepełnym etacie wymiar wolnego jest proporcjonalnie zmniejszany. W okresie tego zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia w wysokości 50%. Przepisy nic nie mówią o tym, aby pracownik musiał udokumentować powód zgłoszenia wolnego. O tym czy zwolnienie będzie udzielane na 2 dni lub w wymiarze godzinowym, decyduje pracownik w pierwszym złożonym wniosku. Wniosek można złożyć w dniu w którym pracownik chce skorzystać z wolnego. Niewykorzystane wolne z powodu siły wyższej nie przechodzi na rok następny.

Wprowadzono 5 dni urlopu opiekuńczego w roku. Główna różnicą miedzy zasiłkiem opiekuńczym a urlopem opiekuńczym jest taka, że zasiłek opiekuńczy wypłaca ZUS, a urlop opiekuńczy jest bezpłatny. Pracownik składa wniosek o urlop opiekuńczy do pracodawcy (do ZUS nic się nie składa). Z urlopu opiekuńczego będzie można skorzystać w przypadku konieczności sprawowania opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych, nad następującymi osobami:
• pozostającymi we wspólnym gospodarstwie domowym. Osoby te nie muszą być w żaden sposób spokrewnione z pracownikiem (czyli inaczej niż przy zasiłku, bo zasiłek można brać tylko na osoby spokrewnione). Nie ma znaczenia też wiek domownika. Nie ma też znaczenia, czy są inni członkowie rodziny lub domownicy którzy mogliby zapewnić opiekę.
• synem, córką, matką, ojcem, małżonkiem: osoby te nie muszą prowadzić wspólnego gospodarstwa domowego z pracownikiem, aby ten mógł wziąć na nie urlop opiekuńczy (przy zasiłku jest wymóg prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego). Tutaj również nie ma znaczenia wiek osoby, na którą pracownik chce urlop opiekuńczy oraz czy są inni członkowie rodziny mogący zapewnić opiekę.

Umowa na okres próbny: tak jak do tej pory, umowę na okres próbny można zawrzeć maksymalnie na 3 miesiące. Zmianą jest to, że długość okresu próbnego jest uzależniona od tego, na jaki okres pracodawca zamierza zatrudnić pracownika po zakończeniu okresu próbnego. Jeżeli pracodawca zamierza zatrudnić pracownika na czas określony krótszy niż 6 miesięcy, to okres próbny może być zawarty maksymalnie na 1 miesiąc. Jeśli pracodawca zamierza zatrudnić pracownika na okres od 6 do 12 miesięcy, to okres próbny może wynosić maksymalnie 2 miesiące. Jeśli pracodawca zamierza zatrudnić pracownika na okres powyżej 12 miesięcy, to okres próbny może wynosić 3 miesiące. W umowie na okres próbny będzie trzeba podawać, na jaki okres pracownik zostanie zatrudniony po okresie próbnym.

Prawo pracownika do zmiany umowy na czas nieokreślony lub na pełny etat: pracownik zatrudniony u danego pracodawcy od co najmniej 6 miesięcy, może raz w roku kalendarzowym wystąpić do pracodawcy z wnioskiem złożonym w postaci papierowej lub elektronicznej o zmianę rodzaju umowy na umowę o pracę na czas nieokreślony lub o bardziej przewidywalne i bezpieczne warunki pracy, w tym polegające na zmianie rodzaju pracy lub zatrudnieniu w pełnym wymiarze czasu pracy. Pracodawca powinien, w miarę możliwości, uwzględnić wniosek pracownika. Pracodawca udziela pracownikowi w postaci papierowej lub elektronicznej odpowiedzi na wniosek, biorąc pod uwagę potrzeby pracodawcy i pracownika, nie później niż w terminie 1 miesiąca od dnia otrzymania wniosku; w razie nieuwzględnienia wniosku pracodawca informuje pracownika o przyczynie odmowy.

Obowiązek podawania przyczyn rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem: do tej pory pracodawca musiał podawać przyczynę rozwiązania umowy o pracy za wypowiedzeniem tylko przy umowie na czas nieokreślony. Po zmianie przepisów, pracodawca będzie musiał również podać powód rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem w przypadku umów na czas określony. Przy rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia, nadal trzeba podawać powód przy każdej umowie tj. na czas nieokreślony, na czas określony i na okres próbny.

Szkolenia a czas pracy: w przypadku szkoleń odbywanych przez pracownika na podstawie polecenia przełożonego, szkolenia takie odbywają się na koszt pracodawcy oraz, w miarę możliwości, w godzinach pracy pracownika. Czas szkolenia odbywanego poza normalnymi godzinami pracy pracownika wlicza się do czasu pracy. Czyli jeśli pracodawca chce wysłać pracownika na szkolenie np. kurs języka angielskiego, kurs umiejętności interpersonalnych lub jakiekolwiek inne szkolenie, to czas tych kursów zalicza się do czasu pracy i zapisuje w ewidencji czasu pracy.

Wprowadzono kolejne przerwy w pracy zaliczane do czasu pracy. Jeśli pracownik przepracuje więcej niż 9 godzin, to przysługuje mu kolejne 15 minut przerwy. Jeśli przepracuje więcej niż 16 godzin, to przysługuje mu jeszcze kolejne 15 minut przerwy

Dziecko do 8. roku życia: pracownika wychowującego dziecko do ukończenia przez nie 8 roku życia nie wolno bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w równoważnym systemie czasu pracy który przewiduje pracę powyżej 8 godzin, oraz delegować poza stałe miejsce pracy. Przepisy te obowiązują cały czas, tylko do tej pory dziecko musiało być nie starsze niż 4 lata.

Pracownik wychowujący dziecko do ukończenia przez nie 8. roku życia, może złożyć wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej o zastosowanie do niego elastycznej organizacji pracy. Wniosek składa się w terminie nie krótszym niż 21 dni przed planowanym rozpoczęciem korzystania z elastycznej organizacji pracy. Przez elastyczną organizacje pracy, rozumie się:
a) Pracę zdalną
b) Pracę w skróconym tygodniu pracy. Praca jest świadczona przez mniej niż średnio 5 dni w tygodni. Dobowy wymiar czasu pracy w tym systemie może być wydłużony do 12 godzin
c) Pracę która jest świadczona tylko w piątki, soboty, niedziele oraz święta. Dobowy wymiar czasu pracy w tym systemie może być wydłużony do 12 godzin.
d) Praca która jest świadczona na podstawie indywidualnego rozkładu czasu pracy (grafiku pracy) który ustanowi pracownik
e) Ruchomy czas pracy: pracownik ma widełki w których musi wstawić się w pracy, lub grafik pracy może przewidywać różne godziny rozpoczęcia pracy.
f) Obniżenie wymiaru czasu pracy

Wydłużono okres urlopu rodzicielskiego z 32 tygodni do 41 w przypadku jednego dziecka i z 34 tygodni do 43 w przypadku dwójki i większej ilości dzieci.

Wydłużenie okresu urlopu rodzicielskiego w przypadkach szczególnych: w przypadku ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu, przysługuje 65 tygodni urlopu rodzicielskiego w przypadku 1 dziecka oraz 67 tygodniu w przypadku dwójki i większej ilości dzieci
Obowiązek dzielenia się urlopem rodzicielskim: do tej pory to rodzicie decydowali, czy dzielić się urlopem rodzicielskim, czy nie. Po zmianach każdy z rodziców będzie musiał wykorzystać 9 tygodni urlopu rodzicielskiego.

Pandemia COVID-19 znacząco przyczyniła się do pogorszenia stanu zdrowia ludności i obniżyła prognozowaną długość życia Polaków.

Jak pisze Portal Samorządowy, średnia długość życia mężczyzn w 2021 r. wynosiła prawie 72 lata i była krótsza o 2 lata i 3 miesiące niż w 2019 r. W przypadku kobiet średnia długość życia wyniosła prawie 80 lat i była krótsza o dwa lata i jeden miesiąc niż w 2019 r.

Pandemia spowodowała również obciążenia dla systemu opieki medycznej. Ograniczeniekorzystania ze świadczeń medycznych i wprowadzenie teleporad skutkowało odkładaniem na później realizowanie części świadczeń zdrowotnych. Badacze zjawiska wskazują na wywołanie tzw. długu zdrowotnego. Dzisiaj jest on jeszcze trudny do oszacowania, a z jego skutkami będziemy się mierzyć w najbliższych miesiącach i latach.

Elżbieta Bojanowska, podsekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawiła wyniki badań przeprowadzonych przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych w ramach projektu „Łagodzenie skutków pandemii wśród grup wysokiego ryzyka – osoby 60 plus”. Stwierdziła, że wyniki tych badań potwierdzają, że pandemia znacząco przyczyniła się do pogorszenia stanu zdrowia ludności i obniżyła prognozowaną długość życia Polaków.

Prezes ZUS prof. Gertruda Uścińska podkreśliła, że pandemia COVID-19 wpłynęła również na sytuację materialną osób starszych. Jednocześnie zastrzegła, że badania nie potwierdziły obaw, że pandemia ograniczy możliwość podejmowania pracy zarobkowej seniorów, którzy nie będą potrafili odnaleźć się w realiach pracy zdalnej.

Jeżeli chodzi o dochody z pracy, to nie nastąpiła w Polsce redukcja zatrudnienia osób starszych z powodu pandemii i jej konsekwencji – poinformowała.

W piątek wieczorem w całej Francji trwały manifestacje. Są reakcją na zatwierdzenie przez Radę Konstytucyjną większości założeń rządowej reformy podwyższającej wiek emerytalny.

Jak informuje pulshr.pl, w Paryżu od momentu ogłoszenia ok. godz. 18 decyzji Rady Konstytucyjnej dochodziło do spontanicznych manifestacji w różnych punktach miasta; niektóre z nich przeradzają się w starcia z policją. Najwięcej ludzi, ok. 4 tys., zebrało się przed paryskim ratuszem, odpowiadając na wezwanie sprzeciwiających się reformie emerytalnej związków zawodowych. W Nantes doszło do wielu podpaleń, głównie śmietników. Policjanci byli atakowani m.in. butelkami, użyli armatek wodnych.

W Lyonie do rozpraszania manifestantów policja także użyła gazu łzawiącego. W Rennes demonstranci podpalili drzwi do komisariatu policji.

Projekt ustawy wydłuża ustawowy wiek emerytalny z 62 lat do 64 lat. Od 1 września 2023 r. wiek ten będzie stopniowo podwyższany, począwszy od ubezpieczonych urodzonych 1 września 1961 r.

W Polsce w 2022 r. wydarzyło się najmniej wypadków przy pracy od dziesięciu lat.

Jak informuje portal opzz.org.pl, to najnowsze dane, wstępne ogłoszone przez Główny Urząd Statystyczny odnośnie wypadkowości w pracy w 2022 roku. Choć brzmi to optymistycznie, warto pamiętać, że w roku ubiegłym wypadkom śmiertelnym w pracy uległo 180 osób. Oznacza to, że co drugi dzień jedna osoba straciła życie w pracy.

OPZZ pisze, że to wciąż nieakceptowalna i smutna statystyka.

Na przestrzeni ostatnich 10 lat wypadkowość w pracy kształtowała się różnie: pod względem liczby wypadków śmiertelnych najgorzej było w roku 2015 – aż 303 osoby zginęły w pracy. Rekordowym rokiem pod względem liczby poszkodowanych ogółem w wypadkach przy pracy był rok 2017 – aż 88,3 tys. osób ucierpiało na skutek złych warunków w pracy. Obecnie tych wypadków jest niemal o 20 tys. mniej – w 2022 roku zgłoszono 66 606 osób poszkodowanych (3,2 proc. mniej niż w 2021 r.). Zmniejszyła się również liczba poszkodowanych pracowników przypadająca na 1000 pracujących (wskaźnik wypadkowości) z 5,10 do 4,66.

Choć systematyczna poprawa warunków pracy jest widoczna, wciąż polskie warunki pracy są niezadowalające. Nadal w warunkach zagrożenia pracuje ponad pół miliona zatrudnionych (547,2 tys.), w tym niemal 62 proc. w narażeniu na różne czynniki związane ze środowiskiem pracy. Niekorzystne warunki pracy są także powodem wzrastającej aż o ponad 27 proc. liczby zapadania na choroby zawodowe – w 2022 roku stwierdzono ponad 2,5 tys. takich przypadków. Najbardziej martwi fakt, że wciąż dominującą przyczyną wypadków przy pracy (61, 1 proc.) są nieprawidłowe zachowania pracowników i, co jest zaskakujące, ten trend utrzymuje się niezmiennie od wielu lat.

Już wkrótce OPZZ rozpocznie związkowy Tydzień Bezpieczeństwa Pracy (24 – 28 kwietnia), promujący hasło Międzynarodowej Organizacji Pracy tegorocznych obchodów Światowego Dnia Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy (corocznie 28 kwietnia): „Bezpieczne i zdrowe środowisko pracy jest podstawową zasadą i prawem w pracy”.