Analogie historyczne nigdy nie są doskonałe. Gdyby jednak chcieć powiedzieć coś o roli współczesnych Niemiec w UE oraz tego, jak ta rola rzutuje na ich interakcje z innymi krajami europejskimi, to myślę, że analogia do ZSRR w latach 80. i roli historycznej Rosji nasunęłyby się niejako nieuchronnie.