Z okazji mijającej dziesiątej rocznicy referendum, w którym Polacy decydowali o akcesie do Unii Europejskiej, postanowiliśmy pokusić się o ocenę tej dekady. Jak wykorzystaliśmy ten okres i związane z nim – zapowiadane wówczas i wyłaniające się w międzyczasie – szanse? Czy sprawdziły się przestrogi formułowane wtedy i zapowiadane przez krytyków integracji? Co wynikło z podjętej w referendum decyzji o dość jednoznacznej orientacji proeuropejskiej? Ile zyskaliśmy i co straciliśmy? Co dalej? Takie pytania nasuwają się w naturalny sposób, gdy stajemy w obliczu okrągłej rocznicy.

Celem ankiety było „konstruktywnie krytyczne” podsumowanie dziesięciolecia obecności Polski w Unii Europejskiej. Zależało nam na uzyskaniu możliwie szerokiego obrazu korzyści oraz strat płynących z integracji, w tym takich, na które kładziono niewielki nacisk w mediach głównego nurtu.

Naszym autorom zadaliśmy kilka pytań pomocniczych, orientacyjnych. Wśród najważniejszych z nich były takie: Jakie problemy udało się w pełni lub częściowo rozwiązać dzięki akcesji? Na jakie sposoby uczestnictwo Polski w strukturach europejskich zwiększyło nasz potencjał rozwoju społecznego i ekonomicznego? Jakie są „niewymierne” korzyści z naszego członkostwa i jego bezpośrednich konsekwencji? Które nadzieje wyrażane w obliczu zbliżającego się „wejścia do Unii” nie ziściły się? Jakie okazały się społeczne, ekonomiczne i polityczne koszty integracji europejskiej? Jakie cechy i zasady Unii Europejskiej nasiliły problemy, z którymi boryka się nasz kraj? W jakim kierunku będzie prawdopodobnie ewoluował model europejski w najbliższych latach – i jak należy oceniać owe zmiany? Jak w ich następstwie zmieni się międzynarodowa pozycja naszego kraju oraz jak odczują je duże grupy społeczne? Jaki jest pożądany kierunek ewentualnych zmian? Czy można sobie wyobrazić korzystną dla naszego kraju i społeczeństwa alternatywę dla członkostwa w UE – dziesięć lat temu oraz obecnie?

Uczestnikom ankiety pozostawiliśmy dowolność w kwestii formy oraz rozłożenia akcentów. Warunkiem udziału w ankiecie nie była „uniwersalność” odpowiedzi, tj. odniesienie się do wszystkich spraw i obszarów, o które pytaliśmy. Kto chciał, mógł skoncentrować się jedynie na tych aspektach, które są związane z jego specjalizacją zawodową lub naukową, bądź którym poświęcił więcej zainteresowania i refleksji. Uzyskane opinie prezentujemy na kolejnych stronach w kolejności alfabetycznej.

Redakcja „Nowego Obywatela”