Obowiązujące przepisy wciąż nie chronią przed zabudową terenów zielonych spełniających w miastach istotne funkcje klimatyczne, wentylacyjne czy hydrologiczne. Jak pokazała kontrola przeprowadzona przez NIK, normy prawne regulujące od 18 lat planowanie i zagospodarowanie przestrzenne, zamiast wspierać zachowanie i powiększanie systemów przyrodniczych, dopuszczają do ich postępującego i nieodwracalnego osłabiania.

Obecnie jedynie miejscowe plany zagospodarowania przestrzenne umożliwiają samorządom skuteczną ochronę terenów zielonych przed zabudową. To te dokumenty wskazują, gdzie w przyszłości mogą powstać w gminie drogi, punkty usługowe, przychodnie, szkoły czy place zabaw i ostatecznie zabezpieczają miejsca przeznaczone na zieleń. Problem w tym, że choć według ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z 2003 r. plany miejscowe powinna mieć każda gmina, ich tworzenie nie jest obowiązkowe. W efekcie rzadko pokrywają one 100% powierzchni gminy (średnia krajowa to 31,4%).

Wśród miast kontrolowanych przez NIK, na koniec 2020 r. jedynie Chorzów był objęty planami miejscowymi w całości, Mikołów niemal w 100%, a Zamość w 99%. Na drugim biegunie znalazł się Leżajsk, w którym plany zagospodarowania przestrzennego pokrywały niecałe 10% powierzchni miasta. Presja inwestycyjna dotyczy jednak przede wszystkim największych miast. Mimo to, pokrycie planami miejscowymi kontrolowanych stolic województw również było mocno zróżnicowane i wynosiło w badanym okresie od ok. 16% w Rzeszowie do niemal 69% w Krakowie.

W sytuacji, gdy inwestycja ma powstać na terenie nieobjętym planem miejscowym, urzędy wydają decyzje o warunkach zabudowy (WZ), które nie zawierają wiążących zapisów dotyczących urządzania i kształtowania zieleni. Na 180 decyzji WZ zbadanych przez Najwyższą Izbę Kontroli, ponad połowa umożliwiała zabudowę terenów zielonych, ponieważ rady miast albo w ogóle nie przystąpiły do opracowania dla tych rejonów miejscowych planów zagospodarowania, albo opracowywanie planów trwało od kilku, a w skrajnych przypadkach nawet od kilkunastu lat. Bez planów miejscowych, samorządy nie miały kontroli nad zagospodarowaniem terenów, które wcześniej, ze względu na ich walory przyrodnicze, same chciały wyłączyć z zabudowy, co zapisano w gminnym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego (studium). Stąd też wniosek NIK do premiera o zmianę przepisów. Zdaniem Izby w przypadku terenów spełniających funkcje przyrodnicze, do czasu objęcia ich planem miejscowym wydawanie decyzji WZ powinno być zawieszane. Obecnie możliwe jest jedynie ich odroczenie i to najwyżej na dziewięć miesięcy.

W 2020 r. ochronę terenów zielonych osłabiła jeszcze ustawa o zapobieganiu, przeciwdziałaniu i zwalczaniu COVID-19. Dopuszczała ona zabudowę także obszarów przyrodniczych, z pominięciem przepisów regulujących planowanie i zagospodarowanie przestrzenne, a nawet przepisów budowlanych.

Nasz nowy patronat medialny – książka Pawła Kaczmarskiego, który w „Nowym Obywatelu” pisze od pewnego czasu o najnowszej polskiej poezji i jej wymiarze krytyczno-społecznym. W książce znacznie większa dawka takich rozważań.

„Oporne komunikaty. Strategie znaczenia w poezji współczesnej” Pawła Kaczmarskiego to zbiór krytycznoliterackich esejów o poezji ostatnich dwóch dekad – o tym, co wiersze robią, by trafić do czytelników, i o różnych sposobach, na jakie definiują swoją relację z odbiorcą. Jak w recenzji wydawniczej pisała Anna Kałuża: „Autor prowadzi narrację krytycznoliteracką w taki sposób, że można zapomnieć o wszelkich ograniczeniach i utrudnieniach, blokujących dostęp do jego pisania. Robi też znacznie więcej: może sprawić, że ci, którzy nie czytali poezji, pomyślą o niej przychylniej, a ci, którzy przestali ją czytać, zechcą ponownie się jej przyglądać”.

W książce omówieni zostają najważniejsi współcześni polscy poeci i poetki – od Andrzeja Sosnowskiego po Tomasza Bąka, od Konrada Góry po Annę Adamowicz – a komentarze krytycznoliterackie łączą się z polityczno-społeczną refleksją o ostatniej recesji, kryzysie klimatycznym i obojętności kapitału.

Książkę można kupić u wydawcy: https://sklep.instytutliteratury.eu/pl/p/Oporne-komunikaty.-Strategie-znaczenia-w-poezji-wspolczesnej-Pawel-Kaczmarski/441

Do II etapu programu Kolej Plus zostało złożonych 47 wniosków wraz z przygotowaną dokumentacją studiów planistyczno-prognostycznych. PKP Polskie Linie Kolejowe oceniły dokumenty i wybrały 34 projekty, które zostaną zrealizowane.

Jak informuje portal nakolei.pl, ze zgłoszonych 47 projektów, aż 24 dotyczyło miast, które nie mają pasażerskich połączeń kolejowych. Złożone dokumentacje dotyczyły łącznie 42 miast o co najmniej 10 tys. mieszkańców. W puli 47 projektów znalazło się 39 liniowych, w tym 13 o łącznej długość ok. 450 km, dotyczących odbudowy lub poprawy parametrów nieczynnych linii. 9 projektów dotyczy budowy nowych linii o łącznej długości około 300 km. Rewitalizacji linii dotyczy 7 projektów o łącznej długość około 710 km. Jest 8 projektów punktowych związanych z budową nowych przystanków.

Program dostanie dodatkowy zastrzyk: zamiast 5,6 mld zł wyniesie ono ponad 11 mld złotych. Dofinansowanie otrzymają m.in. odcinki Kozienice – Dobieszyn, Sokołów Podlaski – Siedlce, Kraków – Olkusz, Gorlice – Jasło, Piotrków Trybunalski – Bełchatów czy Turek – Konin.

Objęliśmy patronat medialny nad cyklem debat na ważne i ciekawe tematy. Zapraszamy do udziału w nich.

„ZA, A NAWET PRZECIW” – debata inauguracyjna projektu „DWA KOLORY – MIĘDZY BUNTEM A POSŁUSZEŃSTWEM”

Co oznacza dzisiaj „bycie patriotą”? Udział w Marszu Niepodległości czy pomoc uciekinierom wojennym? A może jedno i drugie? Debatą „ZA, A NAWET PRZECIW”, która odbędzie się 27 kwietnia o godz. 17:00 na Zamku Królewskim w Warszawie, Centrum Myśli Jana Pawła II rozpoczyna projekt „DWA KOLORY – MIĘDZY BUNTEM A POSŁUSZEŃSTWEM”. Zaprasza w nim do wielopłaszczyznowej refleksji nad współczesnym rozumieniem patriotyzmu. Właśnie otwarta została rejestracja na pierwszą debatę.

Tytułowe „dwa kolory” to miara polskiego patriotyzmu. Symboliczna biel oznaczająca pokój oraz czerwień przypominająca bunt, to dwie ścieżki dramatyzujące Polaka – patriotę. Czy muszą się one wzajemnie znosić, czy raczej się uzupełniają – wręcz stanowią jedną flagę, która uznaje i włącza szereg różnych postaw miłości Ojczyzny?

DEBATA „ZA, A NAWET PRZECIW”

Na projekt „DWA KOLORY” składa się cykl debat, badania i działania edukacyjne. Punktem wyjścia do pierwszej debaty jest sąsiedztwo rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja, która stanie się pretekstem do rozmowy na temat stosunku Polaków do władzy – w historii i dzisiaj.

Jakie są granice obywatelskiego sprzeciwu? O jakiej Polsce ma prawo marzyć patriota? Czy Polska jest mocarstwem europejskim, czy krajem „który powinien znać swoje miejsce w szeregu”? Na te i inne pytania spróbują odpowiedzieć paneliści zebrani na Zamku Królewskim w Warszawie. W debacie udział wezmą: prof. Joanna Kurczewska (Instytut Filozofii i Socjologii PAN), prof. Wojciech Fałkowski (Zamek Królewski w Warszawie), dr Marcin Kędzierski (Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Klub Jagielloński) oraz dr Jarosław Kuisz (Kultura Liberalna).

Spotkanie poprowadzi Michał Szułdrzyński.

DLA NAUCZYCIELI

Nauczyciele, uczestnicy debaty, zostaną dodatkowo zaproszeni do udziału w badaniach fokusowych związanych z postrzeganiem patriotyzmu przez młodych ludzi. Celem jest stworzenie angażujących materiałów edukacyjnych dla uczniów, które staną się alternatywą dla tradycyjnych szkolnych akademii i włączą młodzież w rozważania o byciu patriotą dzisiaj. Efektem pracy będzie także wystawa „DWA KOLORY – MIĘDZY BUNTEM A POSŁUSZEŃSTWEM” przygotowana do samodzielnego wydruku i szeroko udostępniona szkołom i instytucjom.

Kolejne debaty zaplanowane zostały w następujących terminach:

9 czerwca, godz. 17:00, Mt 5,14 – Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, „JEDNI DRUGICH…”

9 sierpnia, Muzeum Powstania Warszawskiego, „WSTAŃ I WALCZ!”

28 września, Stadion Narodowy, „BĘDZIEM POLAKAMI – MIĘDZY WYSZYŃSKIM A GOMBROWICZEM”

Formularz rejestracyjny dostępny na stronie: https://www.centrumjp2.pl/dwa-kolory-i-debata-zapisy/

Centrum Myśli Jana Pawła II to warszawska instytucja kultury, której zadaniem jest stawianie pytań o kondycję etyczną człowieka w odniesieniu do uniwersalnych wartości: dobra, prawdy i piękna, a także wolności, solidarności i dialogu. Centrum działa w obszarze kultury, nauki, edukacji oraz budowania zaangażowanego i odpowiedzialnego społeczeństwa. W działaniach programowych Centrum Myśli Jana Pawła II korzysta z intelektualnego, duchowego i kulturowego dziedzictwa Karola Wojtyły – Jana Pawła II, wskazując na jego uniwersalny wymiar.