W 2024 roku zgłoszono wiele naruszeń praw pracowniczych w handlu, a w procederze przodowały sklepy franczyzowe.

Jak informuje portal Dla Handlu, w roku 2024 Państwowa Inspekcja Pracy otrzymała 2382 skargi dotyczące naruszania praw pracowniczych w sektorze handlowym. Dotyczyły one 5136 indywidualnych problemów. Najczęściej zgłaszano niewypłacone pensje, brak umów i nielegalną pracy w niedziele i święta. W takich naruszeniach przodowały niewielkie sklepy prowadzone w modelu franczyzy różnych sieci handlowych. Najwięcej z nich dotyczyło niewypłacania wynagrodzeń, zatrudniania bez umowy oraz łamania zakazu pracy w niedziele i święta.

386 skarg dotyczyło niewypłacania wynagrodzeń. Kolejne 330 przypadków – braku pisemnej umowy o pracę. 308 skarg odnosiło się do powierzania pracy w niedziele i święta, wbrew istniejącemu zakazowi.

Państwowa Inspekcja Pracy, odpisując na zapytanie portalu Dla Handlu, stwierdziła: „W dużych sklepach skala uchybień była dużo mniejsza (w niektórych przypadkach nawet dwukrotnie) i dotyczyła stosunkowo niewielkich grup pracowników. Natomiast w mniejszych placówkach nierzadko naruszenia obejmowały wszystkich zatrudnionych”.

Szczególnie duża skala naruszania praw pracowniczych dotyczy małych sklepów działających na zasadzie franczyzy oraz w sieciach handlowych o rozproszonej strukturze zarządzania. PIP stwierdził, że franczyzobiorców nawet nie posiada wiedzy dotyczącej prawa pracy, a franczyzodawcy przekazują im wytyczne dotyczące obchodzenia przepisów. Efektem są m.in. niewypłacanie wynagrodzeń, zaniżanie ekwiwalentu za urlop i brak prawidłowej ewidencji czasu pracy.

PIP stwierdza, że wraz z upływem czasu polepsza się sytuacja w dużych sieciach handlowych o scentralizowanej własności i formule zarządzania. Z kolei w modelu zdecentralizowanym – franczyzowym i takim, gdzie sieć jest „zlepkiem” samodzielnie zarządzanych sklepów – znacznie częściej dochodzi do naruszeń prawa: z premedytacją lub z powodu jego nieznajomości.

Znacznie zmalała presja płacowa ze strony polskich pracowników.

Jak informuje Business Insider, polscy pracownicy coraz rzadziej domagają się podwyżek, mimo że koszty życia rosną. Tak wynika z nowej, 58 edycji Monitora Rynku Pracy firmy Randstad. W ciągu roku odsetek osób, które nie spodziewają się podwyżek, wzrósł z 31 do 36 proc. Co prawda ponad połowa zatrudnionych oczekuje podwyżek, ale nie mają żadnej pewności ich otrzymania.

25 proc. ankietowanych nie jest zadowolonych z zarobków. 41 proc. pracowników uważa, że podwyżki płac w 2024 były niższe od ich oczekiwań. Najbardziej rozczarowani wzrostem pensji są pracownicy fizyczni oraz zatrudnieni w edukacji i ochronie zdrowia. Z kolei najsilniejsze oczekiwanie na podwyżki płac wyrażają pracownicy hotelarstwa, gastronomii, administracji publicznej, transportu, logistyki i budownictwa. W tych grupach chce podwyżek od 57 do 63% zatrudnionych.

Aż 57% ogółu ankietowanych uważa, że podwyżki powinny nastąpić choćby ze względu na inflację. Mimo to presja płacowa na pracodawców maleje. 24 proc. pytanych obawia się reakcji pracodawcy na żądanie zwiększenia pensji. 23 proc. nie lubi podejmować takiej tematyki. 19 proc. uważa, że firma jest w złej kondycji, więc rozmowa o podwyżkach płac nie ma sensu.

Związkowcy i pracownicy są zaniepokojeni sytuacją i przestojem produkcji w zakładzie Qemetica Soda Polska.

6 lutego firma Qemetica wstrzymała produkcję sody w zakładzie w Janikowie nieopodal Inowrocławia. Decyzję uzasadnia kryzysem na europejskim rynku sody oraz rosnącą presją regulacyjną ze strony Unii Europejskiej. Zdaniem dyrekcji firmy rynek europejski jest zalewany przez sodę tureckiej firmy Cimer, która oprócz działania w realiach mniej restrykcyjnych norm produkcyjnych i środowiskowych prawdopodobnie także korzysta z taniego rosyjskiego węgla, którego do UE nie można importować z powodu sankcji. Oznacza to dla europejskich producentów sody walkę z nieuczciwą konkurencją. Turecki producent przejął już 30% rynku sody w Polsce.

Choć pracownicy otrzymują pełne pensje za okres wstrzymania produkcji, to związkowcy są zaniepokojeni groźbą upadku zakładu w Janikowie. Głos w tej sprawie zabrały Solidarność oraz zrzeszone w OPZZ związki branżowe MZZ Soda Mątwy, MZZ Janikosoda i MZZ Soda Polska. Zwracają one uwagę, że Qemetica Soda Polska odgrywa kluczową rolę w łańcuchu dostaw dla polskiego przemysłu. Firma jest jednym z najważniejszych producentów sody kalcynowanej, stanowiącym istotne ogniwo w utrzymaniu dyspozycyjności rezerw paliwowych w magazynach ORLEN. To z kolei ma ogromne znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju. Qemetica jest jedynym producentem tego asortymentu w Polsce oraz drugim co do wielkości producentem w Europie.

Zakłady w Janikowie zatrudniają ponad 400 osób, a wraz z podobnymi w pobliskim Inowrocławiu jest to 1600 pracowników. Związki zawodowe apelują do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o nałożenie odpowiednich sankcji na grupę Ciner, aby ochronić polski rynek przed nieuczciwą konkurencją i zapobiec destabilizacji sektora. Sytuacją zaniepokojone są także władze samorządowe Janikowa.

(zdjęcie w nagłówku tekstu: Autorstwa Pit1233 – Praca własna, CC0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=62353197)

Źle się dzieje w Wojskowych Zakładach Lotniczych w Bydgoszczy.

Jak informuje „Gazeta Pomorska”, złe wieści dochodzą z Wojskowych Zakładów Lotniczych nr 2 w Bydgoszczy. Tamtejsi pracownicy informują o pełzających zwolnieniach grupowych, strachu wśród załogi, zapaści produkcji, wypowiedzeniu układu zbiorowego.

Zakład ma od jesieni co miesiąc zwalniać kolejnych 20 osób. To sposób na uniknięcie oficjalnych zwolnień grupowych, które oznaczają wyższe odprawy dla tracących pracę. W zakładzie ma panować strach, bo w ramach kolejnych tur redukcji zatrudnienia może stracić prace każdy.

W zakładach pracuje 800 osób. Od października po ok. 20 osób co miesiąc traci zatrudnienie. – „Każdy codziennie drży o pracę. Są duże nieporozumienia na wyższych szczeblach. Wypowiedziano już umowy kilkudziesięciu osobom i tak, żeby nie zgłaszać zwolnień grupowych. Niektórzy pracują w zakładach całe życie. Często brakuje im do emerytury kilku lat, a teraz muszą odejść” — powiedział anonimowo jeden z rozmówców „Gazety Pomorskiej”.

W przedsiębiorstwie władze firmy wypowiedziały zbiorowy układ pracy. Oznacza to brak dodatkowych odpraw dla zwalnianych z pracy oraz likwidację innych świadczeń. Rozmówcy gazety twierdzą, że jeszcze niedawno kondycja firmy była dobra, zwiększano zatrudnienie i rozbudowywano hale produkcyjne.

WZL nr 2 w Bydgoszczy to czołowe w Polsce przedsiębiorstwo zajmujące się remontami i wsparciem eksploatacji maszyn Lotnictwa Sił Zbrojnych RP. Od wielu lat serwisują samoloty MiG-29 oraz Su-22, a od kilku lat także samolotów F-16.