„Dziel i rządź” – zasada stara jak świat i nieodmiennie skuteczna. Jedyną alternatywą jest jedność, a przynajmniej współpraca. Znaczną część niniejszego numeru „Nowego Obywatela” poświęciliśmy solidarności. Solidarności niełatwej, wymagającej wzniesienia się ponad różnice i podziały, aby dostrzec sedno problemu. Szczególnie polecam tekst Marcina Mutha, …

Może nawet będziemy tych pseudo-pracodawców, którzy nie wypłacają wynagrodzeń, choć mają pieniądze, wymieniać z imienia i nazwiska jako złodziei – i patrzeć, jak zareagują? Takich ludzi trzeba piętnować. Będziemy robić takie kampanie – najwyżej mnie podadzą do sądu czy nawet zamkną. Nie boję się, bo ja od tego jestem.

„Roszczeniowe związki zawodowe sterroryzowały Warszawę” – w dużych mediach dominują podobnie „pogłębione” i „obiektywne” informacje o pracowniczych protestach. Jednak historia ostatnich dwudziestu lat wyraźnie pokazuje, że ludzie rzadko strajkują bez poważnego powodu. Pokazuje ona też, że zdeterminowani pracownicy potrafią zwyciężać w ważnych walkach.

Mieszkańcy Poznania zaczęli zdawać sobie sprawę, że miastem rządzą politycy bez wizji, urzędnicy bez wyobraźni i deweloperzy bez skrupułów. Udało się w krótkim czasie stworzyć skuteczną opozycję obywatelską. Radni i Urząd Miasta musieli przyjąć do wiadomości, że ich działania są monitorowane i oceniane przez coraz lepiej zorganizowanych mieszkańców.

W wielkich miastach coraz częściej powstają nowoczesne inwestycje transportu zbiorowego. W tym samym czasie dla mieszkańców „Polski powiatowej” samochód staje się jedyną szansą na mobilność. Bo PKS likwiduje kolejny autobus do najbliższego miasta, a kolej wycofuje z niego ostatni już pociąg do dużych aglomeracji.

To, co robi się w domu, jest szalenie ważne. „Gospodyni domowa” to w Polsce swego rodzaju stygmat; to trochę tak, jakbym się nazwała Żydówką albo pedałem. Gospodyni domowa tylko siedzi w wałkach i pasożytuje na mężu oraz podatnikach, bo przecież sama nie zarabia – każdy by chciał tak sobie siedzieć w domu. Skoro każdy, to proszę bardzo.

Dyskusja dotycząca tego, czy kobiety i matki powinny pracować zawodowo, jest bezprzedmiotowa, ponieważ one po prostu to robią. Idealny konserwatywny obrazek rodzinny: on pracuje, ona zostaje w domu – prawie nie występuje w rzeczywistości. A w społecznej świadomości wciąż pokutuje przekonanie, że prace wykonywane przez kobiety są lżejsze, łatwiejsze i o niższym prestiżu. I dlatego pozostają słabiej opłacane.

Ujęcie kobiet jako grupy specjalnej troski czy starania o formalną równość między ogólnymi kategoriami kobiet i mężczyzn nie podważają neoliberalnej polityki, zamazują sytuację kobiet żyjących w ubóstwie, a zarazem wpływają na osłabienie sojuszu kobiet i mężczyzn z uciskanych grup, którymi staje się większość społeczeństwa.

Związkom zawodowym brakuje kobiecej perspektywy. Nie jest to bynajmniej problem wyłącznie „płciowy”, lecz ważny z punktu widzenia ogółu pracowników. Obecnie większość nowych miejsc pracy powstaje bowiem w sektorze usług, zdominowanym przez kobiety.

Ma zagwarantować realizację podstawowego prawa każdego obywatela do wyżywienia. Jest też pierwszym krokiem do usamodzielnienia, zgodnie ze stwierdzeniem byłego szefa resortu: Z pustym żołądkiem nikt nie nauczy się łowić ryb.

Sanacja sił zbrojnych, jako kosztowna, jest podatna na ataki populistów najgorszego rodzaju. Nie pasuje też do postpolityki, czyli kierowania się wyłącznie słupkami sondaży. Obecnie na pewno nie gotujemy się do wojny – czy zatem zemści się ona za to niespodziewanym nadejściem?

Spójrzmy na Polskę oraz resztę Europy Środkowej i Wschodniej. Ekspansja wielkich korporacji nastąpiła tutaj przy wydatnej pomocy polityków, dyplomatów i służb wywiadowczych. Jeżeli zapytamy, dlaczego nie zbudowano w Polsce żadnego ustroju, dlaczego nie tworzono przejrzystej, zharmonizowanej, mądrej konstrukcji ładu społecznego, to odpowiedź jest prosta: było to po prostu niepotrzebne. Ograniczałoby to bowiem swobodę działania korporacji.

Pełnią w „swoich” placówkach funkcję quasi-kierowników, ale przez instytucje państwowe traktowani są jak przedsiębiorcy, a przez spółkę Żabka Polska SA – jak pozbawieni przywilejów pracownicy, za których nie trzeba ponosić żadnej odpowiedzialności.

Firmy, których wybrane praktyki określone zostały jako „dobre”, mogą w Polsce spać spokojnie – złych praktyk nikt z podobną skrupulatnością nie odnotowuje. W tej sytuacji bardzo łatwo zbudować wizerunek firmy odpowiedzialnej, nawet jeśli równolegle stosuje się nieetyczne zagrania.

USA, przodujące w dziedzinie PKB, jeszcze tylko pod względem jednego wskaźnika znalazły się w pierwszej trójce. Szwecja była raz na 3. miejscu, dwa razy na 1. i dwa razy na 2., w pierwszej trójce znalazła się więc pięć razy. Podobnie Holandia, która 1. miejsce zajęła raz, 2. – dwa razy i 3. także dwa razy. Bycie najbogatszym krajem nie gwarantuje więc „wygranej”, gdy weźmiemy pod uwagę wielowymiarową jakość życia oraz wielowymiarowe i międzypokoleniowe nierówności.

Fascynacja handlem stolikowym podczas gdy padały wielkie zakłady pracy, to efekt propagandowego zafałszowania charakteru początków kapitalizmu w świecie.

Wynik był zaskakujący: ponad 70% badanych chce być traktowanych poważnie i wszechstronnie informowanych na wysokim poziomie. Stacje, które pod wpływem ankiety zmieniły profil programowy, odnotowały wzrost oglądalności. Kolejny raz okazało się, że odbiorcy nie są wcale tacy źli, jak się często o nich mówi, i że nie jest prawdą, iż słaba jakość mediów jest determinowana gustami publiczności.

Aby rozwiązać problemy przedstawione w „Ludziach bezdomnych”, potrzeba nie tylko mobilizacji potencjalnych następców lekarza-idealisty. Ba, nawet nie tylko tych, którzy byliby gotowi zajmować się nimi za pieniądze. Trzeba przekonać tych, którzy z problemami bezdomnych, chorych i wykluczonych nie chcą mieć osobiście nic wspólnego ani zawodowo, ani tym bardziej dobrowolnie. To właśnie od pozyskiwania środków od przeciętnego obywatela (i odpowiedniej ich alokacji) zależy możliwość realizacji programów społecznych na istotną skalę.

Gdybyśmy raz na zawsze zgodzili się, że w tej Polsce należy żyć na zasadzie uszanowania swoich kultur, swoich języków, na zasadzie przyzwyczajania się do siebie, skoro już wspólnie w tym państwie mieszkać musimy, to uczynilibyśmy niewątpliwie bardzo duży krok naprzód.

Jeśli chcemy Kresy naprawdę jednoczyć z Polską, to musimy przez długie lata wielkie robić tam wkłady inwestycyjne. Musimy budować drogi, szosy, koleje, kolejki, szpitale, szkoły, urzędy gminne, suszyć błota, regulować rzeki, budować kanały itd. – wówczas dopiero ten kraj zacznie podnosić się gospodarczo, a co za tym idzie i dobrobyt ludności, a tym samym i przywiązanie jej do państwa będzie w miarę postępów tej pracy wzrastać.

Uznawszy asymilację za jedyne wyjście dla Żydów, musimy zwalczać antysemityzm jako objaw tę asymilację utrudniający, wzmacniający natomiast nacjonalizm żydowski. Heca antysemicka nigdy jeszcze nie przyczyniła się do usunięcia kwestii żydowskiej. Przeciwnie, zaogniała ona stosunki wzajemne, pogłębiała antagonizmy, utrwalała odrębność Żydów, wzmacniała ich spoistość wewnętrzną i w ten sposób hamowała rozwój żywiołowej asymilacji, stawała w poprzek temu naturalnemu procesowi.

Kapitalizm nie zdołał rozwiązać najistotniejszego problemu współczesności, jakim jest realizacja zasady równości praw do udziału w dochodzie społecznym. Próby takie podejmują totalitaryzmy, ale stanowią lekarstwo gorsze od choroby i nie mają szans powodzenia. Dochód narodowy winien być dzielony proporcjonalnie między wszystkie grupy społeczne, bo w przeciwnym razie równowaga zostanie szybko zachwiana na skutek tego, iż jedni będą zyskiwać kosztem drugich.

Otwarty charakter ruchu spółdzielczego, programowo odrzucającego wszelkie formy dyskryminacji, sprawił, że kobiety nie musiały tu dokonywać wyłomu w tradycyjnie ukształtowanych strukturach. Liga stała się doskonałą szkołą obywatelską, terenem solidnej pracy społecznej, wiodącej do faktycznej emancypacji kobiet.

50 tys. osób odśpiewało na nowojorskim Union Square znienawidzone przez wielu strofy: Wyklęty powstań ludu ziemi… Trzydziestopięcioletnia Dorothy Day stała w tłumie i rozdawała pierwszy numer „Katolickiego Robotnika”.

Chodzi tu więc o program, który prowadzi walkę na dwóch frontach: z jednej strony przeciwko kolektywizmowi, z drugiej zaś przeciw liberalizmowi, potrzebującemu gruntownej rewizji.