Adamowicz – nawet jeśli nie przyzna się do tego otwarcie i nawet jeśli nie jest w ścisłym sensie poetką programową – z rzadko spotykaną konsekwencją i błyskotliwym uporem dąży od lat do tego, by w poezji polskiej faktycznie coś trwale zmienić, by popchnąć ją w kierunku nowych dla niej rejonów, skłonić literacką polszczyznę do poważnego traktowania takich języków, do których podchodziła ona dotąd z pewną nonszalancką niedbałością.

Tym, co owe wyjściowe konwencje przełamuje, czyniąc Pszoniaka tak ciekawym i szczególnym autorem, jest raczej jego uparte dążenie do tego, żeby stawać poza centrum zdarzeń – nigdy w samym środku, zawsze nieco z boku, zawsze o krok wstecz.

Zaangażowana poetka, która debiutowała tuż przed tzw. wielką recesją wierszami szybko utożsamionymi przez krytykę z surową złością i potoczystością frazy, pod koniec drugiej dekady XXI wieku zdecydowała się sięgnąć świadomie po formy bardziej ukierunkowane, oszczędne i precyzyjne, żeby dalej pisać o samotności, alienacji i atomizacji społecznej.

Rzadko mamy tu do czynienia z emocjami bardzo intensywnymi – tak jak w zestawie prezentowanym w tym numerze „Nowego Obywatela”, gdzie dominują podskórne niepokoje i wrażenie ogólnego przytłoczenia czy zagrożenia, poczucie ciągłego kontaktu z nieznanym i obcym, wrażenie heterogeniczności i nieoczywistości codziennego świata.

Jego wiersze w oczywisty sposób chcą raczej mówić konkretne rzeczy o konkretnych problemach, niż stanowić prostą relację ze świata. Biograficzny ton czy reportażowa konwencja okazują się tu po prostu przydatnymi narzędziami.

Mieszanka formalnej precyzji i nieoczywistego realizmu, niepokoju i podszytego groteską humoru – w połączeniu z elementami politycznego komentarza – już teraz czyni go jednym z najciekawszych autorów w nowej polskiej poezji.

Karnawałowość u Oparek jest karnawałem Brechta: zbiorowy, motłochowy bohater ocala szansę na życie nieplastikowe, niepodstawione.

Biedrzycki podkreśla wielokrotnie, że formalny eksperyment jest dla poety obowiązkiem: należy dążyć do wykorzystania całego potencjału wierszowej formy, użyć wszystkich narzędzi i wyciągnąć z nich tyle, ile się da. Nietrudno dostrzec szersze społecznokulturowe konsekwencje takiego postawienia sprawy: poezja stanowiłaby coś w rodzaju bezpiecznika (a może sił specjalnych? Albo ratownika?) zbiorowej wyobraźni.

Pisarki i pisarze mają tendencję do postrzegania emancypacji języka i wyobraźni w kategoriach abstrakcyjnie moralnych i kulturowych: przez pryzmat „politycznej poprawności”, niepokorności, obywatelskiej odwagi, intelektualnego etosu etc. Bąk tymczasem konsekwentnie wiąże te same problemy z ich ekonomicznym zapleczem.

Mainstreamowa lewica oferuje postęp bez partycypacji, klasową politykę bez klasowego podmiotu – zwłaszcza w Polsce, gdzie hasło „budowania socjaldemokracji” oznacza zasadniczo kontynuację technokracji, tyle że tym razem z takimi technokratami, którzy chcą ogólnie zmniejszać nierówności, rozumieją, jak działają podatki i lubią mniejszości.

Zaangażowana poezja wiąże globalne z lokalnym, systemowe z codziennym; trafnie chwyta prekarność życia w późnym kapitalizmie; umiejętnie opisuje estetykę półperyferiów; proponuje doraźne, spontaniczne, nieoczywiste wspólnoty; stara się oddać głos tym, którzy z różnych przyczyn go nie mają.

Extinction Rebellion – bodaj najbardziej radykalna z grup na rzecz przeciwdziałania kryzysowi klimatycznemu, które mają szansę stać się ruchami masowymi – żąda wprowadzenia na globalną skalę „klimatycznego stanu wyjątkowego”. Krytycy Rebelii i pokrewnych organizacji zarzucają im zbyt ochocze odwoływanie się do przemocy suwerennej władzy, skłonność do omijania demokratycznych procedur, nieświadome torowanie drogi nowym autorytaryzmom.