Archiwum kategorii: Inspiracje

Dzięki dofinansowaniu ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, utworzyliśmy w ramach naszego portalu dział „Inspiracje”, który stanowi stale powiększające się cyfrowe archiwum tekstów, w tym materiałów źródłowych wraz z komentarzem, prezentujących postacie, działania i nurty ideowe, będące ważnym elementem polskiego dziedzictwa i mogące stanowić inspirację dla współczesnej działalności społecznej, patriotycznej i kulturalnej.

Maria Dąbrowska

Życie i dzieło Edwarda Abramowskiego

Wznowiona pierwszy raz od roku 1925 broszura Marii Dąbrowskiej o Edwardzie Abramowskim. Jest to hołd złożony przez słynną pisarkę jednemu z najbardziej inspirujących polskich myślicieli i zarazem jednemu z intelektualnych patronów Dąbrowskiej, którego poglądom była wierna przez całe życie. To tekst unikatowy, niemal nieznany i nieczytany od lat. W nowej edycji całość została …

Leon Harmel – wiara katolicka i sprawiedliwość społeczna

Szukając początków katolickiej myśli społecznej w nowożytnej Francji, należy cofnąć się na próg XIX wieku. Wówczas to kontrrewolucjoniści i tradycjonaliści walcząc z ideami rewolucyjnymi zaczynają wskazywać na społeczny wymiar chrześcijaństwa. Joseph de Maistre zarysuje dla Europy alternatywę chrześcijaństwo albo niewolnictwo1, uznając, iż tertium non datur. François Rene de Chateubriand i François- …

Andrzej Strug

Wiekopomny dzień 6 sierpnia 1914

Wznowiony w stulecie wyruszenia Legionów na bitewne pola, mało znany tekst Andrzeja Struga. Jest on hołdem złożonym polskiemu czynowi zbrojnemu i żołnierzom odrodzonej armii, jak i świadectwem współudziału w tym dziele głównego wówczas nurtu polskiej lewicy. Broszura ukazała się pierwotnie, jedyny jak dotąd raz, w roku 1926. …

Romuald Mielczarski

RAZEM! czyli społem

Wybór najważniejszych tekstów współtwórcy nowoczesnej spółdzielczości spożywców w Polsce, poświęconych jej zasadom, wizjom i celom. Zawarte w nim artykuły nie były wznawiane od roku 1936, a towarzyszy im jedna z najbardziej szczegółowych prezentacji biografii autora, jakie kiedykolwiek opublikowano, pióra Remigiusza Okraski.

Jan Gwalbert Pawlikowski

Kultura a natura

Pierwsze w historii wznowienie całości unikatowego tekstu pierwotnej edycji książki „Kultura a natura” z roku 1913 – pionierskiego w Polsce manifestu ochrony przyrody. Oprócz niego książka zawiera dwa inne ważne teksty tego autora – „Tatry parkiem narodowym” (1923) i „W obronie idei parku narodowego” (1936), a także obszerną przedmowę Remigiusza Okraski.

Edward Abramowski

Braterstwo, solidarność, współdziałanie

Pierwsze od 18 lat wydanie tekstów słynnego polskiego myśliciela, Edwarda Abramowskiego, a zarazem pierwszy w historii zbiór wszystkich tekstów tego autora poświęconych kooperatyzmowi, współpracy, stowarzyszeniom, oddolnym inicjatywom społecznym. Niektórych z nich nie wznawiano od 1938 r.

Ludwik Krzywicki

Takimi będą drogi wasze (sic itur ad virtutem)

Napisany w 1905 r., w okresie rewolucji niepodległościowo-socjalnej, apel do młodzieży, którym Ludwik Krzywicki – prekursor polskiej socjologii i działacz społeczny – pragnął pozyskać ją „dla motywów godnych świadomego swej godności człowieka”. Publikacja w opracowaniu i z posłowiem autorstwa Remigiusza Okraski, redaktora naczelnego „Nowego Obywatela” oraz portalu Lewicowo.pl. Pobierz broszurę w formacie pdf. Broszurę …

Stanisław Thugutt

Listy do młodego przyjaciela

Wznowienie ważnego tekstu lidera lewicy ludowej Stanisława Thugutta „Listy do młodego przyjaciela”, w opracowaniu i z posłowiem autorstwa Remigiusza Okraski, redaktora naczelnego „Nowego Obywatela” oraz portalu Lewicowo.pl. Jak czytamy w posłowiu, „Listy do młodego przyjaciela”, wydane po raz pierwszy w roku 1929, zyskały znaczną popularność wśród wiejskiej młodzieży pozostającej …

Prostym kursem

Komunistyczne rządy zaostrzyły jego sprzeciw wobec sowieckiego modelu socjalizmu. Uważał, że przeprowadzane w kraju reformy idą zbyt daleko; krytykował hipertrofię sektora państwowego i biurokracji, sposób przeprowadzania nacjonalizacji (likwidacja małych firm) i reformy rolnej, forsowną industrializację i kolektywizację rolnictwa, uzależnienie od ZSRR. Poglądy Zaremby i tak odbiegały jednak od głównego nurtu polskiej emigracji. Twardo oznajmiał, że nie ma powrotu do czasów przedwrześniowych, występował przeciw walce zbrojnej. Już w 1946 r. gotów był zaakceptować granicę wschodnią, bronił też w imię elementarnych interesów narodowych granicy na Odrze i Nysie.

Prorok narodowej rewolucji

Dowodził, że internacjonalizm proletariacki nie wyklucza bynajmniej poczucia narodowego – to proletariat staje się hegemonem, awangardą i rzecznikiem narodu. Rosja miała być tego przykładem. Brun-Bronowicz był tu prekursorski wobec współczesnej „teorii zależności”, rozpatrującej stosunki międzynarodowe w kategoriach konfliktu „rdzenia” i „peryferii”. System bolszewicki okazuje się być tylko metodą realizacji interesu narodowego – rozciągnięciem suwerenności państwa na sferę gospodarczą.

Z Polską zrośnięty. W stulecie „Kultury a natury”

To twórca oryginalny, znający doskonale światowy dorobek zachodnich badaczy i myślicieli w różnych dziedzinach, którymi się zajmował, ale często wyprzedzający swoimi pomysłami trendy dominujące w jego czasach w świecie zachodnim. Niejednokrotnie przejmowano u nas niektóre koncepcje z Zachodu – nie szczędząc „ochów i achów” – jako najaktualniejsze, najmodniejsze, genialne, nie wiedząc, że identyczne pomysły Pawlikowski wysuwał kilkadziesiąt lat wcześniej, gdy na Zachodzie dominował zupełnie inny sposób myślenia.

„Pierwsza Brygada” pod czarno-czerwonym sztandarem

Uznanie klasy robotniczej za siłę wiodącą wynikało z wiary w heroiczny potencjał proletariatu – to była rzeczywista motywacja syndykalistycznego zaangażowania. Zakrzewski wielokrotnie wypowiadał się przeciw marksistowskiemu ekonomizmowi. Robotnik miał być wzorem, ideałem wychowawczym, typem dziejowym – bardziej postawą psychiczną niż przynależnością klasową.

Rewolucja i naród

Polacy winni być wspólnotą etyczną, a nie etniczną. Warunkiem zaistnienia takiej wspólnoty jest włączenie do niej każdego na jednakowych zasadach. Świadomość narodu jest syntezą doświadczeń i przekonań wszystkich jego warstw, a nie tylko doświadczeniem i światopoglądem elity narzuconym masom. Naród winien szukać w historii raczej wiedzy o przyczynach swojego kształtu i położenia niż potwierdzenia własnych wyobrażeń i łatwego pokrzepienia. Wszyscy uczestnicy narodowej wspólnoty powinni ponosić wyrzeczenia na jej rzecz, a największe ci, którzy mają najwięcej.

Poznaj swój kraj

A kogo to obchodzi? Taka odpowiedź padnie zapewne na propozycję, żeby podjąć gromadzenie, analizę, publikację i propagowanie – jako swoistego zwierciadła epoki – wspomnień „zwykłych ludzi”. Media nie sięgną po nie nawet w ramach epatowania odbiorców ciekawostkami – konkurencję w kategorii „szok i przerażenie” zawsze wygrają Katarzyna W. z Sosnowca, pijane matki, …

Słowa mogą być bronią

Na czym polegają dzisiaj wrażliwość społeczna i takież zaangażowanie najwybitniejszych polskich ludzi kultury? Odpowiedź jest oczywista: na potępianiu rodzimego Ciemnogrodu oraz na dbaniu o środowiskowe interesy. Przez ponad 20 lat istnienia III RP do wyjątków należały sytuacje, gdy twórcy o głośnych nazwiskach zabrali głos w sprawie istotnych problemów społecznych. Jasne, istnieje i regularnie …

Skąd się biorą obywatele?

Gdyby serio potraktować slogany obecne w debacie publicznej, należałoby uznać, iż żyjemy w demokratycznym raju. „Społeczeństwo obywatelskie”, któremu poświęcono tysiące rozpraw, analiz, artykułów, wykładów i przemówień oraz miliony złotych, euro, dolarów i innych walut w postaci dotacji na jego „krzewienie” czy „propagowanie”, ma się znakomicie na gruncie teoretycznym. W praktyce – niekoniecznie. Jeśli odrzucimy …

Lewica przeciwko ZSRR

Od lat istnieje teza – znana głównie osobom ponadprzeciętnie zainteresowanym dziejami tej opcji politycznej – która mówi, że nikt nie wyrządził lewicy tyle zła, co nominalnie przecież lewicowy komunizm. Komunistyczne zbrodnie, brutalne deptanie nawet podstawowych praw obywatelskich, niewydolność gospodarcza – wszystko to poszło na konto lewicy. Każdej lewicy. …

Lepsze jutro było wczoraj?

Niemal cała myśl polityczna oraz intuicja potoczna bazują na przekonaniu, że państwo jest obywatelom potrzebne po to, aby ich wspierało, ulepszało kondycję życia zbiorowego oraz pomagało dokonać tego, co przekracza możliwości oddolnych wysiłków, a co jest korzystne dla społeczeństwa. Jeśli państwo nie podejmuje takich działań, można postawić pytanie, po co ono …

Wspólna sprawa

„Tolerancja”, zachwyty nad „różnorodnością”, „poznawanie innych kultur” – to dzisiaj postawy bardzo modne. Można dzięki nim zdobyć lepszą posadę, zrobić karierę medialną, zasłużyć na pochwały, w najgorszym razie spędzić czas na niezobowiązującym kolekcjonowaniu wrażeń. Niewiele ma to jednak zazwyczaj wspólnego z faktyczną troską o owych „Innych”, a jeszcze mniej z dbałością …

Ekologia – stara polska tradycja

Są tacy, dla których ochrona środowiska oznacza przede wszystkim worek z unijną forsą. Dla innych jest ona „lewactwem”, winnym wszelkiemu złu tego świata. Dla niektórych – sposobem zaistnienia w polityce. Do pierwszej kategorii należy zaliczyć urzędników różnego szczebla i organizacje pozarządowe. Ich podejście ma również zalety, bowiem …